Бағдат теміржол желісі неміс жобасы болды ма?

Осман империясындағы алғашқы теміржолдар британдық француз компанияларына берілген кейбір жеңілдіктермен Румелиде салынды. Алайда кейінірек мемлекет қайраткерлері Анадолыда салынатын желілерді мемлекет қазынасымен жасауға шешім қабылдады. Мұның алғашқы сынағы Хайдарпаша мен Измит арасындағы сызық болды. Осы тәжірибе арқылы темір жол салудың қымбат іс екені және ол кезде мемлекет қаражатымен жаңа желілерді салу мүмкін еместігі түсінілді. 1880 жылы бас уәзірлікке берген баяндамасында II Абдулхамидтің уәзірлерінің бірі Қоғамдық жұмыстар министрі Хасан Фехми Паша; Шетелдік компанияларға теміржол құрылысына жеңілдік берудің еш зияны жоқ екенін, кейбір шаралар қолға алынса, жеңілдіктер арттырылатынын жеткізді.

Темір жол провинцияларды провинциялармен байланыстыратын ең маңызды көлік құралы болды. Алғашқы салынған темір жолдар өздері өткен қалалар мен елді мекендердің дамуына маңызды үлес қосты. Алғашқы тәжірибелердің оң әсерлері мемлекет қайраткерлерін үлкен теміржол жобаларын қолға алуға итермеледі. Соның бірі Стамбулдан Бағдадқа дейін созылған теміржол жобасы болды. Бұл теміржол желісі Анадолы мен Иракты байланыстыратын еді. Жоба ел экономикасына да, аймақтағы қауіпсіздікті қамтамасыз етуге үлкен үлес қосар еді.

Ыстамбұл мен Бағдад арасында салынатын жол үшін екі түрлі жол бағыты қарастырылды.Біріншісі Измир - Афьонкарахисар - Эскишехир - Анкара - Сивас - Малатия - Диярбакыр - Мосул арқылы өтіп, Бағдадқа жетеді, екіншісі Измир - Эскишехирге жетеді. - Күтахия - Афьон - Кония - Адана - Алеппо-Анбарлыдан Евфраттың оң жағалауын қуып Бағдатқа жететін. Бірінші жол қымбат болды және әскери жағынан қолайсыз деп саналды. Екінші жол, керісінше, жанама әскери тұрғыдан алғанда ыңғайсыз болды, өйткені ол әрі арзан, әрі шекарадан алыс болар еді.

Саяси мақсаты Анадолыны Бағдатпен, одан кейін Басрамен байланыстыру және аймақтық сауданы да жақсартатын бұл жобаға Еуропа мемлекеттері үлкен қызығушылық танытты. Бұл жоба төңірегінде саяси тартыстар болды. Бұл жоба үшін британдық, француздық, ресейлік және неміс компаниялары өзара бәсекеге түсті. Сұлтан II. Абдүлхамит болса Англия мен Францияның мемлекетті ыдырату саясатын ұстанғанын негізге ала отырып, бұл жобаны осы мемлекеттердің компанияларына беруді ойламады. Орыстар бәрібір Анадолыдан аулақ болуы керек еді.

Бірінші болып пікір айтыңыз

пікір қалдыру

Сіздің электрондық пошта мекенжайы емес жарияланады.


*